Od tego, w jakim środowisku żyjemy i przebywamy na co dzień, zależy nasz dalszy rozwój, charakter i nastawienie do świata. Dotyczy to również, a może nawet przede wszystkim, małego człowieka. Zgodnie z założeniami psycholog Marii Montessori, „aby pomóc dziecku, musimy zapewnić mu środowisko, które pozwoli mu swobodnie się rozwijać”. Kluczowe jest więc to najbliższe mu środowisko – jego własny pokój. Jak go urządzić według zasad Montessori?
Bezpiecznie, naturalnie i łatwo dostępne
W pokoju małego człowieka, zgodnie z zasadami Montessori, nie będzie znajdowało się dużo elementów. To nie miejsce na przepych, nadmiar zabawek i wyposażenia, a także przesyt intensywnych kolorów. Przestrzeń dziecięca ma być możliwie jak najbardziej bezpieczna dla malucha, powinna bazować na naturalnych materiałach, jak też wszystko, co się w pokoju znajduje, powinno być łatwo dostępne dla dziecka. Wybieramy więc meble o prostych kształtach i zaokrąglonych krawędziach, dzięki czemu unikamy niebezpiecznego ostrego wykończenia. Pokój dziecięcy nie jest też najlepszym miejscem dla szklanych elementów, znacznie lepiej sprawdzą się np. drewniane.
W przestrzeni dziecięcej urządzonej według wskazówek Marii Montessori musi panować porządek. Zabawki umieszczamy więc w pudełkach i pojemnikach, najlepiej jest je odpowiednio posegregować. Stosujemy zasadę „mniej znaczy więcej”, unikamy zbędnych elementów, które w żaden sposób nie wpływają na rozwój dziecka, a nawet go hamują. Z pokoju maluch powinien być w stanie w pełni korzystać samodzielnie. Wszystkie zabawki i przedmioty niech znajdują się w zasięgu jego ręki. Stawiamy więc na niskie szafki, unikamy wysokich regałów i wiszących półek.
Psycholog Maria Montessori bardzo często i mocno podkreśla rolę natury w rozwoju małego człowieka. Nie może jej więc zabraknąć również w jego pokoju. Świetnie sprawdzą się więc drewniane skrzynki, bawełniane i lniane poduszki oraz narzuta na łóżko, a także wiklinowe kosze, a w nich prawdziwe skarby – liście, kasztany, jarzębina, muszelki i kamienie.
Łóżko dla spokojnego snu malucha
Jeden z najbardziej charakterystycznych elementów pokoju zaprojektowanego według filozofii Montessori. Powinno być proste, dlatego najczęściej jego materac leży bezpośrednio na podłodze. Czasem jest umieszczony na niskim stelażu. Najczęściej ma kształt domku wykonanego o drewna. Takie łóżka są dostępne zarówno w popularnych sieciówka, jak też na zamówienie. Niektórzy rodzice decydują się nawet na samodzielne wykonanie takiego łóżka dla swojej pociechy.
Łóżko traktujemy w tym przypadku nie tylko jako miejsce do spania i odpoczynku. To tutaj dzieci snują marzenia i przenoszą się w świat wyobraźni. Niech na łóżku znajdzie się kilka miękkich poduszek w stonowanych kolorach i koc wykonany z miękkiej, przyjemnej w dotyku bawełny. Oczywiście przyda się też światło, np. w postaci girlandy z drewnianymi oprawami o geometrycznych kształtach.
Kącik do zabawy dla mniejszych i większych dzieci
Zabawki w filozofii Montessori odgrywają ważną rolę, ale psycholog bardzo mocno podkreśla, jakie one powinny być. W takim pokoju nie znajdziemy zabawek grających i w intensywnych kolorach. To raczej miejsce dla zabawek drewnianych, w pastelowych kolorach, układanek, sorterów, puzzli i materiałowych pluszaków. Zabawki są maksymalnie proste, muszą spełniać jedno z ważniejszych założeń Montessori – to dziecko tworzy zabawę, a nie zabawka. Zatem zabawki muszą zachęcać dziecko do odkrywania ich możliwości, wymuszać na nim ciekawość i podjęcie konkretnego działania. Zamiast grającej kostki, gdzie po naciśnięciu przycisku słyszymy nazwy kolorów, będzie drewniana kostka z kołami zębatymi, klockami w różnym kształcie i otworami, do których należy je dopasować.
W kąciku do zabawy świetnie sprawdzi się ponadto lniany hamak lub huśtawka. To propozycja przede wszystkim już dla starszych dzieci, chociaż bujanie na hamaku może spodobać się nawet roczniakowi. Koniecznie w tym miejscu musi znaleźć się miękki dywan, na którym zabawa jest znacznie przyjemniejsza.
Inspirujący kącik do pracy
Do pracy, czyli do nauki, a więc jest to strefa w pokoju dziecięcym, która powinna pojawić się u starszego dziecka. Najlepiej jednak, jeśli stolik z krzesełkiem będzie już w pokoju przedszkolaka, który to powoli zaczyna swoją przygodę z edukacją. Chętnie on rysuje i maluje, rozwiązuje proste łamigłówki i wykonuje prace plastyczne. Dobrym pomysłem są meble z drewna, możliwie jak najprostsze, a przy tym funkcjonalne, z odpowiednio dużą ilością półek i szafek. W pokoju ucznia nie może zabraknąć biurka i krzesła z regulowaną wysokością. Dla utrzymania porządku warto jest biurko wyposażyć w praktyczne sortery. Miejsce do nauki najlepiej jest zaaranżować przy oknie, a więc z dostępem do światła dziennego.
Maria Montessori bardzo mocno podkreśla, że rodzic powinien dać dziecku przestrzeń, którą będzie on mógł odkrywać sam. Nic nie może go ograniczać, a wszystko powinno być w jego zasięgu. To sprzyja jego rozwojowi. To, co go hamuje, to przesyt, nadmiar, duża ilość bodźców i intensywne, ostre kolory. Pokój dziecka urządzony w zgodzie z filozofią Montessori to miejsce, które w sposób wyjątkowy rozwija wyobraźnię małego człowieka, czyni go odkrywcą, wzbudza ciekawość, ale i zapewnia spokojny sen.